Stowarzyszenie Pisarzy Polskich

Oddział Warszawa
image
image
Adam LIZAKOWSKI

(ur. 24 grudnia 1956 r. w Dzierżoniowie) – polsko-amerykański poeta, prozaik, tłumacz. Od 1981 roku przybywa poza granicami kraju. Od 1982 do 1991 mieszkał w San Francisco, a od 1991 roku w Chicago.  W 2016 roku powrócił do kraju z myślą o pozostanie już na stałe, jednak ta decyzja jeszcze nie została podjęta. Obecnie dzieli swoje życie pomiędzy Polską a Stanami Zjednoczonymi.

Debiutował w 1980 na łamach warszawskiego „Tygodnika Kulturalnego” u poety Tadeusza Nowaka. Na emigracji dzięki osobistej rekomendacji Czesława Miłosza publikował na łamach krakowskiego „Tygodnika Powszechnego” oraz w  paryskiej „Kultury” w której zamieścił prawie trzydzieści wierszy. Twórczość jego także regularnie ukazywała się na łamach  nowojorskiego „Nowego Dziennika”  w  dodatku pt. „Przegląd Polski”  oraz w miesięczniku pt. „Życie Kolorado” wydawanego w Denver w stanie Kolorado. Od roku 2008 jest związany z Miesięcznikiem Literackim kanadyjsko-polskim pt. „Aha!” wydawanym w Vancouver w Kanadzie.

Twórczość jego była tłumaczona na języki: angielski, rosyjski, niemiecki, francuski, litewski, hebrajski, chiński, ukraiński, hiszpański i białoruski.

Nagrody:

  • Laureat Międzynarodowego konkursu poetyckiego im. Marka Hłaski w Wiedniu w 1990 roku.
  • Laureat Międzynarodowej Nagrody Fundacji Władysława i Nelli Turzańskich w Kanada w 2000 roku.
  • Laureat Międzynarodowego Konkursu „Zachodnie losy Polaków” im. gen. Stanisława Maczka na pamiętnik emigranta z lat 1939–1989, pierwsza nagroda za „Zapiski znad Zatoki San Francisco” (1996).
  • Laureat Nagrody Polskiego Komitetu ds. UNESCO  i  Ministra Kultury, (2008).
  • Stypendysta The David R. Rubin Scholarship recipient. Chicago, (2011).
  • Laureat nagrody w międzynarodowym konkursie dla Polaków pn. „Jeden Dzień. Polska, jaką pamiętam”. Australia, 2014 r.
  • Laureat nagrody redakcji pisma Polonii w Austrii „JUPITER”, organu Klubu Inteligencji Polskiej w Austrii i Federacji Kongres Polonii w Austrii („redakcja pisma polonijnego „JUPITER” zorganizowała po raz dziesiąty Złote Sowy Polonii dla osób wyróżniających się nie tylko talentem i dokonaniami, aktywnością, kulturą osobistą, postawą moralną, ale i społeczną – życzliwością i umiejętnością współpracy z polonijnymi środowiskami. Działających ponad podziałami i broniących dobrego imienia Polski i Polaków na emigracji. Polonijne „Oskary”. Przyznawane Polonii przez Polonię. Wiedeń, 21 marca 2015 r.”

Związany z poetyckim ruchem w San Francisco i Chicago.

Współzałożyciel grup poetyckich „Krak” w Los Angeles – San Francisco.  Redaktor naczelny miesięcznika społeczno-kulturalnego „Razem” wydawanego w San Francisco w latach 1986–1989. W 1986 rozpoczął studia dziennikarskie na City College of San Francisco; wszedł wówczas do redakcji studenckiego pisma „The Guardsman”.

Związany z poetami  z San Francisco, przede wszystkim z grupą twórców mieszkających w dzielnicy „The Tenderloin” w której i on mieszkał. Wiersze publikował  w miesięczniku „The Tenderloin Time”  w latach 1984 -1991 wydawanym przez organizację Central Hospitality House San Francisco . W 1986  roku kilka jego utworów znalazło się w antologii pt. „Lifeliness” do której słowo wstępne napisał założyciel i wydawca   The City Lights Bookstore, Lawrence Ferlinghetti.

Adam Lizakowski był mocno związany z chicagowską Polonią. Jako właściciel (wraz żoną Anną) dwóch księgarni Golden Bookstore i jako wydawca i redaktor  kwartalnika poetyckiego „Dwa Końce Języka” w latach 1993–1996.  Jako współtwórca  tzw. Manifestu Chicagowskiego Realizmu. „Chicagowski realizm jest reakcją na kryzys duchowy i pustkę polskiej emigracji. Chicagowski realizm jest protestem przeciwko odwróceniu się emigrantów od kultury polskiej, od rodzimej tradycji. Chicagowski realizm tworzą poeci, pisarze, dramaturdzy, dziennikarze niekoniecznie związani bezpośrednio z Chicago. Do najważniejszych twórców chicagowskiego realizmu zaliczają się: Andrzej Jar  z Vancouver w Kanadzie, Andrzej Jacyna z Filadelfii, oraz Adam Lizakowski i Andrzej Dudziński z Chicago. Bez braku poczucia przynależności i poczucia odpowiedzialności za nowe i stare miejsce,: miejsce zamieszkania, prywatną ojczyznę, trudno mówić o powstawaniu nowych wartości duchowych i norm moralnych. Liryka i proza, dramat i komedia to najchętniej wykorzystywane gatunki literackie przez twórców chicagowskiego realizmu.”

Chicagowski realizm został ukształtowany przez dwie zasadnicze świadomości historyczne: materializm i kapitalizm, bezpośrednio doświadczone przez emigranta. Słowem: doświadczone na jego własnej skórze. Jakiego bohatera spotkamy w literaturze realizmu chicagowskiego? Nie jest on zawsze bohaterem pozytywnym, nie zawsze jest patriotą, na bakier mu z religią, stroni od społeczeństwa. Chicagowski realizm wciąż trwa, chociaż żaden z jego założycieli fizycznie nie jest już związany z Chicago.

Lizakowski  jest autorem wielu tomów poetyckich, m.in. „Poetyckiej Trylogii Sowiogórskiej”:  Legenda o poszukiwaniu  w 2001, „Dzieci Gór Sowich” w 2007, „Pieszyckie łąki” w 2010.  Jego pierwszy tom i najpopularniejszy wśród czytelników pt. „Złodzieje czereśni”,  wydany w 1990 roku w USA, do chwili obecnej był trzykrotnie wznawiany m.in. przez wydawnictwo Adam Marszałek.

Najnowszą pracą A. Lizakowskiego jest wydany w 2017 roku  przez WBP i CAK w Poznaniu tom pt. „Jak zdobyto Dziki Zachód”. Podobnie jak  i  w pierwszym tomie, „Złodzieje czereśni” który został podzielony na część polską i kalifornijską, tak i teraz poeta podzielił wiersze na tematykę polską i  emigracyjno-amerykańską.  Część polska to okres czasu od wybuchu II wojny światowej do dzisiaj, a druga część amerykańska rozpoczyna się od XVI wiecznej krótkiej historii Kalifornii aż po stan wojenny i przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.  Bohaterami tego temu są sprzątaczki z Europy Wschodniej, więźniowie obozów koncentracyjnych, osadnicy wojskowi,  i zbierania nieudaczników, łowców fortun, amatorów przygód z XVI Europy.  Pomiędzy szabrownikami z południowej i centralnej Polski w latach tuż powojennych  a emigrantami za chlebem spod Tarnowa w 2013 i marynarzami spod Madrytu z roku 1589 Lizakowski nie stawia znaku równości, ale też nie widzi wielkich różnic.  „Jak zdobyto Dziki Zachód” dedykowany jest ojcu  poety przesiedleńcowi ze Wschodu.  Jest to tom o poszukiwaniu własnego miejsca na ziemi i własnej tożsamości, własnego ja. Poeta, który doskonale zna dwa światy; kapitalizmu i komunizmu raz pisze wierszem epickim historycznym, ale nie o patriotyzmie, lecz o postawie obywatelskiej. Pisze o tematach ciężkich, jego mistrzami są Walt Whitman, Langston Hughes oraz William Carlos Williams. Trzeba też pamiętać o Bobie Dylanie, bez którego poezja Lizakowskiego nie byłaby „nasiąknięta zaangażowaniem społecznym”.  Widać to najlepiej w takich wierszach jak ”Grecy w Górach Sowich” czy Ukraińcy w Górach Sowich”.

Druga część książki jest najbardziej liryczna w niej jest mowa o emigrantach którym prawie cztery dekady był (wciąż jest) narrator tych wierszy.  Pisanie o marzeniach, miłości, poszukiwaniu własnego kąta, małej i dużej ojczyzny, opisywanie Polaków na emigracji i Polski to są główne symbols and motifs jego twórczości od pierwszego tomu . Lizakowski jest lirykiem, ale jak pisał Czesław Miłosz do Jerzy Giedroycia, rekomendując jego wiersze „dzika brutalność i energia chwyta to, co jest udziałem wielu Polaków jego pokolenia”. Adriana Szymańska  w recenzji jego poezji dodaje; Lizakowski jest być może pierwszym z prawdziwego zdarzenia polskim poetą emigracyjnym”. W swojej twórczości pisze o emigrantach, tych co już wyjechali i tych co jeszcze są w ojczyźnie.

W Polsce  Lizakowski współpracuje z „Rocznikiem Dzierżoniowskim” oraz z bielawskim rocznikiem  miejskim „Bibliotheca Bielaviana” . Od roku 1993  jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 2002-2004 był członkiem toruńskiego „Przeglądu Artystyczno-Literackiego”,  (redaktor naczelny Lech Witkowski) na łamach, którego publikował swoje wiersze, eseje, felietony, opowiadania.

Studiował na Columbia College Chicago – creative writing gdzie uzyskał tytuł  Bacher of Arts. Studia ukończył z wyróżnieniem cum laude.   Tytuł magistra (Master of Arts) otrzymał na prestiżowym chicagowskim uniwersytecie Northwestern University.

Jest mecenasem dwóch miejskich bibliotek: Adama Asnyka w Pieszycach i  K.K. Baczyńskiego w  Dzierżoniowie.  Od lat wiele czasu i uwagi poświęca swojej małej sowiogórskiej ojczyźnie. Wydał kilka tomów poezji tematycznie związanych z tym regionem, m.in: 156 listów z Chicago do Pieszyc”,  (2012), „Dzierżoniów bogaty stronień”, (2012), „Bielawa randka trzech sylab”, (2014). „Wiersze spod krzywej wieży, (2014 ). Promotor polskiej kultury w Stanach Zjednoczonych od kilku dekad. Za swoją pracę na rzecz ojczyzny został odznaczony Kawalerskim Krzyżem Orderu Zasługi RP przez pana Prezydenta RP, (2012) oraz Medalem Gloria Artis. (2010).

Twórczość Adama Lizakowskiego była omawiana w wielu pracach naukowych oraz przedmiotem badan wielu naukowców zajmujących się historia literatury polskiej poza  granicami kraju po roku 1939.

W latach podczas pobytu w San Francisco zaprzyjaźnił się z Czesławem Miłoszem, któremu amatorskim aparatem robił zdjęcia.  Od którego otrzymał ponad 50 książek z jego autografami i wpisaniami, dedykacjami i podziękowaniami za uwagę czytelniczą. W roku 2011 na prośbę dyrektora Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu udostępnił część swoich zdjęć, które zostały wykorzystane na wystawę pt. „Miłosz po amerykańsku”.

10 czerwca,  2011 roku o godz. 16.30 ambasador Stanów Zjednoczonych Lee Feinstein otworzył w Dolnośląskiej Bibliotece Publicznej (Rynek 58)  tę wystawę. Były prezentowane na niej fotografie z dwóch prywatnych archiwów; Andrzeja Miłosza, brata Noblisty oraz Adama Lizakowskiego, który w latach 80. i 90. fotografował Czesława Miłosza w jego domu w Berkeley w Kalifornii.

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com