Stowarzyszenie Pisarzy Polskich

Oddział Warszawa
image
image
Jan Józef SZCZEPAŃSKI

(ur. 12 stycznia 1919 w Warszawie, zm. 20 lutego 2003 w Krakowie) – polski pisarz, reporter, eseista, scenarzysta filmowy i tłumacz, taternik, podróżnik. Był prezesem Związku Literatów Polskich i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Biografia:

Jego ojcem był Aleksander Szczepański, urzędnik konsularny. Z wykształcenia był orientalistą.

Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r., w 1941 r. wstąpił do Związku Jaszczurczego (od 1942 r. – NSZ) i pracował w komórce wywiadu aż do 1943 r., kiedy został żołnierzem AK, w 1944 r. walczył w partyzantce. Temu okresowi poświęcił swoją prozę wojenną: opowieść o wrześniowej klęsce (Polska jesień) i opowiadania partyzanckie (Buty), w których mierzy się krytycznie z legendą „leśnych ludzi”. Tematyka wojenna znalazła się też w scenariuszach do filmów Stanisława Różewicza (Westerplatte i Wolne miasto)
Po wojnie związał się z „Tygodnikiem Powszechnym” (w latach 1947-1953 był członkiem redakcji). Był ostatnim prezesem rozwiązanego przez władze stanu wojennego Związku Literatów Polskich (ten okres udokumentował w książce Kadencja). Był zapalonym taternikiem. W 1955 r. przetłumaczył książkę Johna Hunta Zdobycie Mount Everest”. Jeden z założycieli Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. W 1978 podpisał również deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych.
Tłumaczył na polski m.in. prozę Conrada i Greene’a, Bajki murzyńskie.
Sygnatariusz Listu 59 (1975 r.) i listu intelektualistów w obronie braci Jerzego i Ryszarda Kowalczyków (maj 1981 r.)
W kwietniu 1997 r. za książkę Jeszcze nie wszystko uhonorowany został Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca.
W 2001 roku został laureatem nagrody literackiej polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego.
Andrzej Werner przypisuje Szczepańskiego do odrębnego nurtu w polskiej literaturze, programowo odrzucającego ideowe, a już zwłaszcza doktrynalne spory, skupiającego pisarzy zwróconych ku życiu, ludzkiej rzeczywistości bez pośredniczącej roli idei, nie wysuwających na plan pierwszy swoich sądów, poglądów i postulatów, usuwających się w cień, by uwypuklić to, co istnieje niezależnie od wyobrażeń podmiotu, obserwujących życie w jego rzeczywistych historycznych wymiarach, by odnaleźć w nim uniwersalne cechy ludzkie, może ślad transcendencji, może tęsknotę za nim.

Twórczość:

Publikacje:

  • Portki Odysa (powieść) Warszawa: Czytelnik, 1954
  • Polska jesień (powieść) Kraków: Wydawnictwo Literackie (WL), 1955
  • Buty i inne opowiadania, Kraków: WL, 1956
  • Pojedynek (powieść) Kraków: WL, 1957
  • Tombakowy pierścionek i inne opowiadania (współautor: B. Mańkowski), Warszawa: Czytelnik, 1957
  • Dzień bohatera (opowiadania) Warszawa: Czytelnik, 1959
  • Zatoka białych niedźwiedzi (reportaż) Kraków: WL, 1960
  • Motyl (opowiadania) Warszawa: Czytelnik, 1962
  • Do raju i z powrotem (reportaże), Warszawa: Czytelnik, 1964
  • Czarne i białe (reportaże), Kraków: WL, 1965
  • Ikar (powieść), Warszawa: Czytelnik, 1966
  • Wyspa, Warszawa: Czytelnik, 1968
  • Świat wielu czasów. Wrażenia z podróży do Ameryki Południowej, Kraków: WL, 1969
  • Koniec westernu (reportaże), Warszawa: Czytelnik, 1971
  • Opowiadania dawne i dawniejsze, Kraków: WL, 1973
  • Rafa (opowiadania), Warszawa: Czytelnik, 1974
  • Przed nieznanym trybunałem (eseje), Warszawa: Czytelnik, 1975
  • Kipu (powieść), Kraków: WL, 1978
  • Autograf (opowiadania i dramat), Warszawa: Czytelnik, 1979
  • Trzy podróże (reportaże), Kraków: WL, 1981
  • Trzy czerwone róże (opowiadania), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982
  • Nasze nie nasze (reportaże), Kraków: Znak, 1984
  • Kadencja (wspomnienia), Kraków: Oficyna Literacka, 1986
  • Kapitan (powieść), Paryż: Libella, 1986
  • Ultima thule (opowiadania), Warszawa: Czytelnik, 1987
  • Maleńka encyklopedia totalizmu, Kraków: Znak, 1990
  • Historyjki (opowiadania), Warszawa: Czytelnik, 1990
  • Mija dzień (opowiadania), Kraków: WL, 1994
  • Jeszcze nie wszystko (opowiadania), Kraków: Baran i Suszczyński
  • Wszyscy szukamy (eseje), Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1998
  • Obiady przy świecach (wybór opowiadań), Rosner & Wspólnicy, 2003
  • Dziennik (dzienniki) T. I 1945-1956, Kraków: WL, 2009; T. II 1957-1963, Kraków: WL, 2011; T. III 1964-1972, Kraków: WL, 2014; T. IV 1973-1980, Kraków: WL, 2015

Scenariusze filmowe:

  • Wolne miasto (1958)
  • Jadą goście jadą (1962)
  • Westerplatte (1967)
  • Hubal (1973)
  • Z dalekiego kraju (1981)
  • Życie za życie. Maksymilian Kolbe (1991)
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com