(ur. 2 czerwca 1930 w Łodzi, zm. 9 lutego 2011 w Warszawie) – polski filolog, specjalizujący się w historii literatury polskiej, krytyce literackiej i socjologii literatury. Polski wolnomularz.

Studiował polonistykę na Uniwersytecie Łódzkim, wśród jego wykładowców był Zdzisław Skwarczyński. w 1951 roku ukazały się jego pierwsze prace dotyczące historii literatury, a także (w tygodniku „Wieś”) teksty krytyczne. Pracował na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, w 1968 roku po po wydarzeniach marcowych został odsunięty od zajęć dydaktycznych. W 1969 roku zatrudnił się w Instytucie Badań Literackich PAN.

Na Uniwersytet Warszawski wrócił w 1981 roku, pracował w Instytucie Literatury Polskiej do przejścia na emeryturę w 2000 roku. W roku 1990 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.

Był członkiem polskiego PEN-Clubu, a w latach 1991-2001 jego prezesem.

W 2007 roku został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Współtwórca powojennego odrodzenia polskiego wolnomularstwa. Mistrz Loży Matki „Kopernik”, kilkakrotnie wybierany jej czcigodnym, w latach 1994-1999 wielki mistrz, a potem wielki mistrz honorowy Wielkiej Loży Narodowej Polski.

Wybrane publikacje:

• Tomasz Kajetan Węgierski (1951)
• Przedburzowcy: z problematyki przełomu między romantyzmem a pozytywizmem (1971)
• Przełom antypozytywistyczny w polskiej świadomości kulturowej końca XIX wieku (1986, red., ISBN 8304023164)
• Obszary i konteksty literatury (1998, ISBN 8371810881)
• Przemiany formuły polskości w drugiej połowie XIX wieku (1999, red., ISBN 8387456422)
• Pozytywizm – języki epoki (2001, red., ISBN 8387456799)
• Żywioł słowa: literatura i jej formy mówione (2001, red., ISBN 9788389348098)