Konrad Sutarski

Urodzony 21 września 1934 roku w Poznaniu (syn Bogumiła, urzędnika ministerialnego,  oficera rezerwy WP, zamordowanego w ZSRR, w Charkowie, w 1940 r. i matki Janiny, nauczycielki). Siedzibą rodu Sutarskich było szlacheckie miasteczko Widawa, woj. Łódzkie. Wysiedlony wraz z matką przez Niemców podczas wojny, w grudniu 1939 r. z Poznania do Generalnej Guberni, przebywał najpierw we wsi Widzów, potem Jacków koło Częstochowy w latach 1939-1945. Tam rozpoczął naukę w wiejskiej szkole polskiej, potem był uczony prywatnie, Po wojnie wrócił do Poznania. Uczęszczał tam do gimnazium i liceum im, K. Marcinkowskiego (1945-1951), następnie studiował na Politechnice Poznańskiej, na Wydziale Mechanizacji Rolnictwa. Studia inżynierskie ukończył w latach 1952-1956. a magisterskie w latach 1956-1958. Pracownik Poznańskiej Fabryki Maszyn Żniwnych (Dział Konstrukcji, 1958-1962), i wielkopolskiego Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Sprzętem Rolniczym (kierownik Serwisu Technicznego, 1962-1964). W 1962 r. ożenił się z Węgierką, (Nagy Györgyi, nauczycielką pianistyki). W latach 1964-1965 przeniósł się do Warszawie, gdzie pracował w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, (Katedra Mechanizacji Rolnictwa, starszy asystent).

Od 1965 roku żyje na Węgrzech, w Budapeszcie. Od 1994 posiada obywatelstwo także węgierskie. Od 1965 r., w latach sześćdziesiątych-osiemdziesiątych pracownik budapeszteńskiego Instytutu Rozwoju Maszyn Rolniczych konstruktor nagradzanych maszyn warzywniczych i wynalazca nowatorskich rozwiązań mechanizacyjnych, przejętych przez światowe firmy produkujące maszyny warzywnicze. (m.in. jeden z jego kombajnów – do zbioru fasoli strączkowej i fasoli przyprawowej – uzyskał główną nagrodę Międzynarodowych Targów Budapeszteńskich w 1973, a sam Sutarski uzyskał odznaczenie Wybitny Wynalazca (stopień brązowy, 1973, złoty 1977), drugi kombajn (do zbioru pomidorów) Nagrodę Jakości ministra Hutnictwa i Przemyslu Maszynowego, 1988. Na Węgrzech został doktorem technicznych nauk rolniczych (Uniwersytet Rolniczy Budapeszt-Gödöllő, 1969).

Po zmianie ustroju pierwszy polski dyplomata na Węgrzech (radca ambasady oraz dyrektor Ośrodka Informacji i Kultury Polskiej w Budapeszcie, 1990-1992), później (w latach 1993-1999). twórca węgierskojęzycznych telewizyjnych filmów dokumentalnych o tematyce polskiej, w tym średniometrażowych filmów dokumentalnych i artystycznych, jak o Katyniu („Na nieludzkiej ziemi”), „Portret Andrzeja Wajdy”, „Wizyta u Czesława Miłosza”, „W odwiedzinach u Krzysztofa Pendereckiego”, „Płonąca Warszawa”. Polityk mniejszościowy, trzykrotny przewodniczący Ogólnokrajowego Samorządu Mniejszości Polskiej na Węgrzech (1995-99 i 2001-2007). Inicjator utworzenia Forum Twórców Polonijnych na Węgrzech (1996) i jego nieoficjalny kierownik, twórca Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii (1998, a od 1913 r. Polskiego Instytutu Badawczego i Muzeum) i jego dyrektor (do 2014).

Konrad Sutarski jest przedstawicielem „literackiego pokolenia 1956”. Debiutował jako poeta w 1956 roku (literacki poetycki debiut prasowy w tygodniku „Wyboje”, Poznań, 8-14 XI 1956, a książkowy w almanachu „Wierzbaka” „Liść człowieka”, wyd. Poznańskie, 1957). Jest współzałożycielem (w 1956 r.) poznańskiej literackiej grupy „Wierzbak” – jednego z trzech najważniejszych ugrupowań literackich owych czasów (obok warszawskiej „Współczesności” i krakowskiej „Muszyny”), inicjatora i współorganizatora pierwszych w historii literatury polskiej ogólnokrajowych festiwali poetyckich (1957-1961).

W dorobku pisarskim posiada sześćdziesiąt dwie pozycje książkowe, w tym pięć wyborów poezji własnej (również w przekładach na język węgierski), jest także autorem szeregu książkowych przekładów z poezji węgierskiej na język polski, wśród nich sześciu antologii. Od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku poszerzył działalność literacką o krytycznoliteracką, a w latach dwutysięcznych także o eseistyczną i oraz 20 tomami o  historyczną. Jest też redaktorem szeregu książek.

Od 2016 r. przedstawia w książkach historycznych i w poezji wspólną historię Polski i Węgier, które – od XII wieku począwszy – broniąc swej niepodległości broniły jednocześnie całą Europę przed najazdami Tatarów, mahometan, a i carskiej  Rosji, a w XXI wieku znów czynią to broniąc chrześcijaństwa w Europie przed liberalnym globalizmem i dewiacjami Zachodu.

Wiersze Sutarskiego znajdują się między innymi w almanachach „Wierzbaka”: „Liść człowieka” (1957) i „Wynikanie” (1959), w antologii „Współcześni poeci polscy” (Warszawa, 1997), w almanachu „Wiek Wierzbaka” (Poznań, 2007) oraz w węgierskiej antologii „A csend visszhangjai” (Odgłosy ciszy. Polska poezja na przełomie XX i XXI wieku. Keszthely, 2010).

Członek założyciel Stowarzyszenia Pisarzy Polskich  (od 1988), Związku Pisarzy Węgierskich (od 2003), węgierskiego PEN-Clubu (od 2017)

Za działalność literacką i kulturalną otrzymał m.in. w Polsce: Literacką Nagrodę Młodych „Wyboje-56” (1957), wyróżnienie poznańskiego Festiwalu Poezji Polskiej za debiut książkowy (1961), Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP (2004), Nagrodę Specjalną Ministra Kultury (2007), medal Zasłużony dla Kultury Polskiej (2010), medal Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” (2014), medal Zasłużony Kulturze Polskiej – Gloria Artis (brąz, 2016), Złoty Medal Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” (2019), Grand Prix Nagrody im. Witolda Hulewicza (2022), a na Węgrzech prestiżową pozarządową Nagrodę im. Bethlena (1992), główną Nagrodę Świętego Władysława (Ogólnokrajowego Samorządu Mniejszości Polskiej, 2007), Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Węgier (2014), trzy najwyższe nagrody państwowe: muzealną Nagrodę im. Móry Ferenca (2014), Nagrodę. Narodowościową (2017) oraz Nagrodę literacką im. Józsefa Attili (2019), międzynarodowy publicystyczy  medal „Europa” (2017), międzynarodową nagrodę im. gen. J. Bema (warszawskiej dzielnicy Bemowo i budapeszteńskiej dzielnicy Óbuda-Békásmegyer. 2019)

Kontakt:

e-mail: konrad.s@t-online.hu
tel.: 00 36 70 / 50 666 26

Wykaz publikacji książkowych Konrada Sutarskiego

Literatura piękna własna

• Skraj ruchu (wiersze, debiut książkowy) – Wyd. Poznańskie, Poznań, 1960;
• Wyprawa na pole nieudeptane (wiersze) – Wyd. Literackie, Kraków, 1975
• Konrad Sutarski versei (wiersze Konrada Sutarskiego, wybór) – Wyd. Európa, Budapeszt, 1976;
• Zgęstniałe powietrze (wiersze) – Wyd. Literackie, Kraków, 1984;
• Hét lengyel éneke (siedmiu współczesnych polskich poetów i prozaików, węgierskojęzyczna antologia) – Ośrodek Informacji i Kultury Polskiej, Budapeszt, 1992 (autor wyboru);
• Z dala od najważniejszych dróg / Messze a legfontosabb utaktól (polsko- i węgierskojęzyczny wybór poezji) – Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, Kraków-Budapest, 1993;
• Zanim zmierzch zapadnie (wybór artykułów, esejów, recenzji, wywiadów … i wierszy) – Polskie Stowarzyszenie Kulturalne im. Józefa Bema na Węgrzech, Budapeszt, 1995;
• Na podwójnej ziemi / Kettős hazában (polsko- i węgierskojęzyczny wybór poezji, w trzech wariantach wydawniczych: tom polski, węgierski, podwójny) – Wyd. Magyar Napló, Budapeszt, 2005;
• Obawy i nadzieja / Aggodalom és remény (eseje i wiersze). Wyd. Balaton Akadémia, Keszthely, 2010
• Ha úgy tudnánk… (wybór wierszy w przekładach na język węgierski) – Wyd. Magyar Napló, Budapeszt, 2014;
• Jestem badaczem ułudy / Ábrándok kutatója vagyok (wystawa retrospektywna) – Wyd. Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii, Budapeszt, 2014,
• Jakkolwiek już późno (poezje) – Wyd. Topos, Sopot, 2015;
• Powiększanie ojczyzny / A haza kiterjesztése (baśniowa opowieść eseistyczna, polsko- i węgierskojęzyczna) – Wschodnia Fundacja Kultury „Akcent”, Lublin i Magyar Napló, Budapeszt (wspólna publikacja), 2016;
• Stacje ludzkiego sprzeciwu oraz Az emberi ellenállás stációi (eseje i wiersze. trzy tomy: polski, węgierski i polsko-węgierski) – Wyd. Magyar Napló, Budapeszt, 2018;
• Co przyniesiesz XXI wieku (wiersze, krytyczne oceny) – Wyd. Antyk, Komorów k. Warszawy, 2021);
• Mit hozol XXI század (wiersze i krytyczne oceny w przekładzie węgierskim) – Wyd. Püski, Budapest, 2021;
• Ciemna strona księżyca (eseje, wiersze i wezwanie do pisarzy) – Wyd. Püski, Budapest, 2022;
• A hold láthatatlan oldala – Wyd. Püski, Budapest, 2023;
• A fagyban pusztuló madarak (eseje, wiersze i wezwanie do pisarzy) – Wyd. Püski, Budapest, 2023

Dzieła polonijne własne

• Polska flaga nad Dunajem (wybór szkiców o Polonii na Węgrzech) – Ogólnokrajowy Samorząd Mniejszości Polskiej na Węgrzech, Budapeszt, 2004;
• Tibor Rémiás – Derenk. Polska wieś góralska na Węgrzech (monografia historyczna). Wyd. Dominium Bt., Miskolc, 2009,
• Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii (kompendium). Wyd. Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii, Budapeszt, 2011;
• Polska flaga na Węgrzech (wybór szkiców o Polonii na Węgrzech) – Wyd. Ogólnokrajowy Samorząd Mniejszości Polskiej na Węgrzech, Budapeszt, 2012;
• Muzealne zwierciadło / Múzeumi tükör (polsko- i węgierskojęzyczny wybór publikacji MiAWP) – Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii, Budapeszt, 2013 (autor wyboru, redaktor, jeden z autorów);

Dzieła historyczne własne

• Polskie lato, węgierska jesień / Lengyel nyár, magyar ősz (polsko-węgierska solidarność w latach 1956-1990. Plon historycznej konferencji. Dwa tomy: polski i węgierski) – Ogólnokrajowy Samorząd Mniejszości Polskiej na Węgrzech, Budapeszt, 1997 (współredaktor i jeden z autorów);
• Sallai János – Historia granicy węgiersko-polskiej / A magyar lengyel határ története (dwujęzyczne studium historyczne) – Ogólnokrajowy Samorząd Mniejszości Polskiej na Węgrzech, Budapeszt, 1997 (redaktor);
• Konrad Sutarski, Domonkos László – Megőrzésre átvéve (Przejęte w opiekę. Węgierska przeszłość polskiego Spisza i polskiej Orawy. Eseistyka historyczna) – Wyd. Unicus, Budapeszt, 2009;
• Az én Katyńom / Mój Katyń (węgiersko- i polskojęzyczne studium historyczne) – Wyd. Püski, Budapeszt, 2010;
• Közös fényeink (Wspólne blaski. Studia i eseje historyczne w przekładach na język węgierski) – Wyd. Unicus, Budapeszt, 2014;
• Dzieje Polski z węgierskimi powiązaniami (podręcznik dla Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej na Węgrzech) – Wyd. Croatica, Budapeszt, 2015;
• „Polska i Węgry jako przedmurze chześcijańrskiej Europy w dawnych wiekach i dziś” oraz „Lengyelország és Magyarország a keresztény Európa védőbástyái a múltban és jelenben” (Studium historyczne polsko- i węgierskojęzyczne. Dwa tomy: polski i węgierski) – Wyd. Méry Ratio, Budapeszt, 2016;
• Zarys dziejów Polski z powiązaniami węgierskimi oraz Lengyelország és Magyarország történelmi vonatkozásokkal (dwa tomy powszechnego użytku, polski i węgierski) – Wyd. Méry Ratio, Budapest, 2018;
• Historyczna rola Polski i Węgier w obronie chrześcijańskiej Europy od Św. Władysława z domu Arpadów do czasów współczesnych oraz szerepe … (materiały pokonferencyjne. Trzy tomy: polski, węgierski i polsko-węgierski). – Wyd. Ogólnokrajowy Samorząd Polski,…, Budapest, 2017. Jeden z dwóch redaktorów, autor referatu wprowadzającego;
• Polska i Węgry w obronie Europy oraz Lengyelország és Magyarország Európa védelmében (studia i artykuły. Dwa tomy: polski i węgierski). Wyd. Írott Szó Alapítvány, Budapeszt, 2019
• Zarys dziejów Polski z powiązaniami węgierskimi (Wyd. II, poprawione). Wyd. Niepodległościowe Antyk, Komorów k. Warszawy, 2019
• Trianon – otwarta rana Europy / Trianon – Európa nyílt sebe (polsko- i węgierskojŁzyczne studia historyczne). Wyd. Balaton Akadémia, Keszthely, 2020
• Trianon 100 éves, gyógyul-e már Európa nyílt sebe (studia historyczne). Wyd. Trianon Kutatóintézet, Budapest, 2020;
• A Visegrádi Szövetség Trianon tükrében (studia historyczne). Wyd. Püski, Budapest, 2021;
• Wyszehradzkie przymierze w świetle dyktatu pokojowego w Trianonie (studia historyczne). Niepodległościowe Antyk, Komorów k. Warszawy, 2021

Przekłady

• Miklós Radnóti „Spienione niebo” (pierwszy polski wybór tej poezji) – Wyd. Literackie, Kraków, 1980 (autor wyboru, posłowia, części przekładów);
• Sándor Csoóri „Era oczu” (pierwszy polski wybór tej poezji) – Wyd. Literackie, Kraków, 1981 (autor wyboru, posłowia, części przekładów);
• Przepowiednia czasu twego (pierwsza polska antologia powojennej poezji węgierskiej) – Wyd. Literackie, Kraków, 1985 (autor wyboru, posłowia, części przekładów);
• Jak daleko, jak blisko / Míly távol, mily közel (pierwsza polska polsko- i węgierskojęzyczna antologia poezji węgierskiej spoza granic Republiki Węgierskiej) – Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, Kraków, 1990 (autor wyboru, przedmowy, połowy przekładów);
• Podźwignęło się morze (autorski wybór poezji węgierskiej) – Stołeczny Samorząd Mniejszości Polskiej, Budapeszt, 2000;
• Robert Gyula Cey-Bert – Kulinarny artyzm tokajskich win (tłum z węgierskiego). Wyd. Szig-Tim, Fót k. Budapesztu, 2003. Jeden z dwojga tłumaczy i redaktorów;
• Búza Péter – Budapeszt i Szentendre (tłum. z węgierskiego). Wyd. Irodalmi Szalon „Litea”, Budapeszt, 2003. . Jeden z dwojga tłumaczy.
• Jak blisko / Míly közel (polsko- i węgierskojęzyczna antologia poezji węgierskiej spoza granic Republiki Węgierskiej) – Wyd. Magyar Napló, Budapeszt, 2007 (autor wyboru, przedmowy, większości przekładów, współredaktor);
• Géza Szöcs – Janus Pannonius, Wielka Nagroda Poetycka. Wyd. węgierski PEN-Club, Budapeszt, 2012
• Együtt jobb! (Razem lepiej! Pierwsza węgierskojęzyczna antologia literatur pięknych żyjących na Węgrzech 13 narodowości) – Wyd. Krater, Pomaz-Budapeszt, 2014 (autor wyboru, redaktor, jeden z autorów);
• Zieleni się drzewo pokoju (polsko-angielska oraz w językach ojczystych antologia poezji europejskiej w intencji powszechnej zgody) – Sulechowski Dom Kultury im. F. Chopina i Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Sulechów-Zielona Góra, 2016. Jeden z dwójki redaktorów i autorów wyboru;
• Cywilityka (nauka o suwerenności narodu. Praca zbiorowa). Wyd. CÖKA, Budapeszt, 2017
• Zoltan Bobory – Modlitwa wiersz książka / Ima vers könyv (wiersze). Wyd. Vörösmarty Társaság, Székesfehérvár, 2020;
• Péter Mikola Németh – Misterium ciała / Mysterium Carnale (wiersze). Wyd. Napkút Kft, Budapest, 2021. Jeden z dwóch                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       tłumaczy;
• Łączy nas modlitwa / Összeköt minket az ima, 2020-2021 (Peregrynacja kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej na Węgrzech). Wyd. Croatica, Budapest, 2021

Budapest, grudzień 2021

         Opinie

O tomie „Ha úgy tudnank  …” (Gdybyśmy umieli, fragment przedmowy. Wyd. Magyar Napló, Budapest, 2014)

Przy okazji nie sposób nie wspomnieć o działalności społecznej i politycznej poety, a także zawodowej. … Sándor Csoóri wybitny poeta węgierski powiedział: „Od lat uważaliśmy Konrada Sutarskiego za ambasadora literatury. Węgry do Polski zawozi, ale i własną ojczyznę na plecach tu do nas dźwiga. Jest to szczególny, wyjątkowo piękny los”. Zastanawiając się – w szkicu Rozkołysana klatka serca – nad węgierskim obliczem, węgierskim charakterem polskiego poety krytyk Lajos Szakolczay zwracał uwagę jak dobrze brzmią wiersze Sutarskiego w przekładach na węgierski: „tego pragmatycznego umysłu wychodzącego z konstrukcyjnego porządku maszyn i kreślarskich desek na pełne słońca polany natury”. Nic więc dziwnego, że uhonorowano go prestiżową Nagrodą im. Gabora Bethlena, po Zbigniewie Herbercie, a przed Bohdanem Zadurą.

Janusz Drzewucki – Między Dusłą a Winajem

O eseistycznym studium „Polska i Węgry jako przedmurze chrześcijańskiej Europy w dawnych wiekach i dziś” (fragment przedmowy. Wyd. Méry Ratio, Budapest, 2016)

Konrad Sutarski w swoim studium znakomicie opisał wielowiekową przyjaźń pomiędzy dwoma dumnymi narodami – Polakami i Węgrami. Studum to przybliża czytelnikowi wspaniałą historię obu narodów, która jest historią prawdziwej przyjaźni.

Ryszard Kapuściński

O tomie „Zarys dziejów Polski z węgierskimi powiązaniami „(fragment przedmowy. Wyd. Méry Ratio, Budapest, 2016

… mamy tu do czynienia nie z dziełem pozbawionym wszelkich uczuć, traktującym z dystynsem, ściśle zawodowym podręcznikiem historycznym, lecz mowa tu o takiej książce, którą z przyjemnością bierzemy do ręki w chwilach wypoczynku.

Naturalnie i w tej książce, tak jak w każdej innej ogólnej pracy
historycznej, w dużej mierze spotykamy się z wyszczególnieniem faktów, ale nie są one przedstawione sucho: fakty te nie służą przesłanianiu uczuć oraz osobistych poglądów autora. zobowWręcz przeciwnie, entuzjazm Konrada Sutarskiego oraz dumne podjęcie się zobowiązania wobec dwóch ojczyzn do końca towarzyszy jego dziełu.

Levente Magyar -sekretarz stanu

O tomie „Stacje ludzkiego sprzeciwu” (Magyar Nemzet, 12 II 2019)

Sutarski w dwóch esejach pisze o niebezpieczeństwach grożących ze strony dawniej komunizmu, nazizmu a obecnie globalizmu, przedstawiając wielkie, historyczne dzieje związane z życiem naszych dwóch narodów, zaś szczególnie sympatyczne jest to, iż nie tylko zwraca uwagę na owe niebezpiseczeństwa, ale obrazuje je też swoimi poetyckimi środkami.

Jego wiersze mają charakter wyraźnie ekspresjonistyczny, nosząc w sobie silne zainteresowania historyczne, natomiast z punktu widzenia doboru stylu czytelnikowi przychodzi na myśl sam Walt Whitman, bądź też cały szereg poetów z pokolenia beatników. – Sutarski pozostawia czytelnikowi niewiele czasu na odpoczynek, jego wiersze stale wzbierają, falują, często przynosząc ze sobą katarzis. Poezja ta nigdy nie staje się l’art pour l’art.

Nagy Koppány Zsolt

Opinia o tomie „Stacje ludzkiego sprzeciwu” (Magazyn Literacki Książki, czerwiec 2019)

Autor od 1965 roku żyje, pracuje i tworzy na Węgrzech Na emigrację udał się nie ze względów politycznych, lecz osobistych i zapewne datego znany jest w kraju dość słabo, nie tak jak na to zasługuje.

„Stacje ludzkiego sprzeciwu” to świadectwo dwu jego pisarskich temperamentów: poetyckiego i eseistycznego.

Ów polityczny i historyczny wymiar w pełni zaangażowanej poezji Konrada Sutarskiego akcentuje i podkreśla węgierski eseista Jánosi Zoltán w szkicu „Księga wierności i pełna obaw” zamykającym książkę.

Janusz Drzewucki

Opinie z tomu „Co przyniesiesz XXI wieku” (wyd. Niepodległościowe Antyk, Komorów k. W-wy, 2021)

Pomimo tego, iż Sutarski jest nowoczesnym poetą, romantykę XIX wieku traktuje jako tradycję. W odnośnikach, w rozważaniach historycznych nie zapomina o występującej u wielkich romantyków rewolucyjnej wyobraźni, jako decydującej myśli wolnościowej. Jednak tok wierszy i myśli niezaprzeczalnie przybierają u niego postać aktualną, XX- i XXI-wieczną.

Najbardziej pasjonujące wiersze – ze względu na nieubłagalną ich aktualność – to wielkie kwestie dzisiejszej Europy oraz całego Świata, które Sutarski wprowadza do świadomości czytelnika. Przykładami mogą tu być Apokalipsa dni dzisiejszych, Na co gdzieś komuś, Kiedy obawy i nadzieja razem, bądź też  Świat na nowo.

      Nie powinno być tak, iż w owych kwestiach dotyczących istnienia ludzkośći, narodów i jednostek zabrakłoby głosu poetów, pisarzy, wszak już w okresie nazizmu Thomas Mann nawoływał: „Europo, strzeż się!”. (ponownie patrz esej Sutarskiego: „O roli i zadaniach poety w XXI stuleciu”). I nie powinno być tak, iż zdrowo myśląca  duchowa elita nie pojęłaby twórczości Konrada Sutarskiego, jako światła pozornie prawie niemożliwego do przebicia się przez ciemności.

Jenő Alföldy – Poezja bytu w służbie narodu

Wiele wierszy Sutarskiego – i to zwłaszcza tych, które powstały w drugim dziesięcioleciu XXI wieku, zawiera ogromny ładunek niepokoju o los cywilizacji europejskiej.

W czym tkwi błąd naszej cywilizacji? – W tym, że „nie docieramy do obszaru ciszy i umiaru”. Więc czasy nasze nie są erą ciszy i harmonii. Była to krytyka z punktu widzenia etyki i ekologii. On, poeta i inżynier, bronił czystości natury przed naporem technicystycznej cywilizacji. Teraz broni cywilizacji chrześcijańskiej przed obcą jej cywilizacją wojującego islamu i cywilizacją antychrześcijańskiego nihilizmu, który niesie teoretyczny i praktyczny materializm globalizmu i wszelkich jego pochodnych.

Niezwykle ważny jest ten głos poety i intelektualisty, który pojawił się w Europie Środkowej, choć poza granicami Polski, bo do tej pory jakoś nie było słychać w naszym środowisku literackim z taką siłą wypowiadanych sądów o dramacie naszych czasów. Konrad Sutarski ratuje, rzec można, honor współczesnego polskiego pisarza.

Kazimierz Świegocki –  Konrad Sutarski, poeta i myśliciel. Obrońca upadającej cywilizacji

Omawiany tom Konrada Sutarskiego to przede wszystkim przesłanie do narodów Europy, świata. … W miarę czytania tekstów, czujemy jak rośnie ich emocja, temperatura.

Twórczość Konrada Sutarskiego odnawia tak często porzucaną dziś drogę Słowa zaangażowanego, służącego sprawie Dobra i Człowieka. Jeśli umieścić ją na tle współczesnej, polskiej literatury, to wyróżnia się ona wiarą w Słowo romantycznym gestem, przywiązaniem do tradycyjnych wartości.…

Autorska wiara wiąże się z chrześcijańską symboliką Słowo – Ciało, z symbolami i wartościami historycznej Europy, których znaki chce przenieść, podać następnym pokoleniom Sutarski. Stąd i charakterystyczne dla tej poezji – pouczenie moralne, nieskrywany dydaktyzm. I wszystkie te autorskie przesłania byłyby trudne dla współczesnego czytelnika do udźwignięcia, gdyby nie pełen emocji, pasji postromantyczny język Konrada Sutarskiego. Zdania gorące, natchnione, wyobraźnia bogata, żywa, obrazy, metafory zaskakujące… Wszystko to sprawia, że wierzymy w te wiersze… W autorskie intencje… Słowa wielkie, spiżowe, marmurowe, dla których, zdawałoby się, nie ma już miejsca na wargach współczesnego człowieka, tu odzyskują wartość, barwę, siłę artykulacji.  Znów nośne – żarliwe, ważne.

Jerzy Grupiński – Przywoływanie Ducha Ziemi

Apel do ludzi pióra

Coraz bardziej narastające zagrożenia, wiążące się z niebezpieczeństwem unicestwienia tradycyjnej europejskiej cywilizacji o greckorzymskich i chrześcijańskich podstawach powodują, że przeciwstawianie się im jest dla narodów wyrosłych na europejskiej kulturze najważniejszym zadaniem doby obecnej. Zadanie to, misja czasu teraźniejszego dotyczy – w przeciwieństwie do romantycznego poglądu XIX wieku – nie tylko poetów, pisarzy, ludzi pióra, ale całej intelektualnej czołówki europejskich narodów, ponieważ poszerzyła się ta warstwa wszystkich społeczeństw. Niezależnie od tego ludzie pióra, poeci, powinni brać udział w tych zmaganiach, być w pierwszej linii obrońców cywilizacyjnych i etycznych wartości naszego kontynentu, gdyż właśnie oni, docierając w trakcie aktów twórczych niczym nie krępowaną wyobraźnią do samych głębin istnienia i posługując się językiem literackim, językiem poezji, jako mową szczególną, pełną przesyłanej wirtualnie światu skondensowanej ekspresji i duchowego dynamitu, są w stanie najskuteczniej poruszać serca i umysły, wzywać do działania.

Tomem „Co przyniesiesz XXI wieku” i zawartymi w nim wierszami szukam sprzymierzańców, poetów, pisarzy, krytyków, którzy podobnie myślą, mają podobne obawy, co tyczy się przyszłych losów naszej ojczyzny, losów naszych i naszych wnuków. Niech nasze głosy przyczynią się do tego, by tradycyjna, chrześcijańska Polska pozostała Polską,  mimo usiłowań świata Zachodu, świata dewiacji, by i cała Europa, kiedyś wiodący kontynent Świata,  utrzymała swoją chrześcijańską, etyczmą tożsamość.