Stowarzyszenie Pisarzy Polskich

Oddział Warszawa
image
image
Lucjan WOLANOWSKI

właściwie Lucjan Kon, pseud. Wilk; Waldemar Mruczkowski; W. Lucjański; (L.W.); lu; Lu; (lw); WOL. (ur. 26 lutego 1920 w Warszawie, zm. 20 lutego 2006 w Warszawie) – polski pisarz, reporter, podróżnik i tłumacz.

Urodził się w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako najmłodsze dziecko i jedyny syn adwokata Henryka Kona (1868–1949) i Róży z domu Wolanowskiej (1883–1932). Był bratem Julii (1912–1912), redaktorki i tłumaczki literatury pięknej Elżbiety Eweliny Wassong (1908–2007) oraz prawniczki Ireny Sawickiej (1914–2004). Jego dziadkiem był lekarz Wilhelm Kohn (1831–1882), a pradziadkiem przemysłowiec Majer Wolanowski (1844–1900).
Uczeń Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie oraz Gimnazjum Sanatoryjnego Męskiego Dra Jana Wieczorkowskiego w Rabce. Jako uczeń, m.in. wspólnie z Jackiem Woźniakowskim redagował szkolne czasopismo Szczebioty (1935-1938). Studiował następnie na Wydziale Elektrochemii i Elektrometalurgii Instytutu Politechnicznego w Grenoble, latem 1939 wrócił na wakacje do Polski i tu zastała go II wojna światowa.
Podczas okupacji przebywał początkowo w Warszawie, a następnie ukrywał się razem z ojcem i drugą siostrą Ireną w Sochaczewie i Podkowie Leśnej (m.in. w willi „Wanda”, u rodziny Drabikowskich). W 1941 został zaprzysiężony w ZWZ, od 1942 był żołnierzem AK. Prowadził nasłuch radiowy zagranicznych stacji (m.in. BBC) i przygotowywał komunikaty dla polskiego podziemia.
Debiutował w 1941 w piśmie Kronika Tygodniowa (felietonami pt.: Historyjki w cieniu historii, pod pseud. Wilk), potem w wielonakładowym Dniu Warszawy (1943-1944). Po wojnie pracował w PAP (1945–1951). Był m.in. sprawozdawcą z konferencji dla zagranicznych dziennikarzy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Warszawie. W tym okresie poznał m.in. tak znanych później dziennikarzy jak: Edward R. Murrow, Sydney Gruson, Flora Lewis, Larry Allen, Vincent Buist czy Pierre Maréchal, będących wówczas korespondentami w Polsce.
W 1950 ożenił się z Anną-Bożenną Szumowską (ur. 1924, obecnie Anna Wolan), śpiewaczką, późniejszą solistką Opery Poznańskiej (małżeństwo trwało do 1969), w 1952 urodziła się ich córka Anna, mieszkająca od końca lat 60. w Australii.
Specjalizował się w literaturze faktu, pisząc reportaże dla czasopism:
„Świat” (1951-1969); m.in. cykle: Cudze skrzydła (1957), Lądy i ludy (od 1957); Na dno i z powrotem (1958); Druga, ale czy ostatnia (z Japonii, 1960), Azja 1960 (1960), „Dookoła Świata” (1969-1976); m.in. cykle korespondencji z Australii (1965-1967, 1975), Azji i Filipin (1968), Szwajcarii (1972), „Magazyn Polski” (1976-1988).
Współpracował z pismami: „Przekrój (współpraca w latach 40. i ponownie od lat 70.); m. in. cykl reportaży pt.: Teraz to już można opowiedzieć, „Express Wieczorny” (Kraków 1956); cykl reportaży „śledczych” o sprawie wielokrotnego mordercy Władysława Mazurkiewicza, „Poznaj Świat” (1956-1957), „Kontynenty” (1967-1968), „Życie Warszawy” (1967-1968), „Vlasta” (Praga 1968), „Kulisy” (1969-1970).
W latach 60. odbył wiele podróży, w tym kilka dookoła świata. Był akredytowany przy wojskach ONZ (1962–1963) w czasie operacji desantowych na Nowej Gwinei. Stypendysta Departamentu Stanu USA (1965). Był obecny na Przylądku Kennedy’ego w czasie wystrzelenia pojazdu „Gemini 5”. Pełnił funkcję doradcy Wydziału Informacji Światowej Organizacji Zdrowia WHO w Genewie, a następnie w rejonie Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii (m.in. w New Delhi, Bangkoku i Manili).
Jest autorem reportaży o zwalczaniu chorób tropikalnych i handlu na Filipinach, w Tajlandii, Hongkongu, Sarawaku, Sabah i Brunei (1967-1968).
Był członkiem Związku Zawodowego Dziennikarzy RP (1945-1951), Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1951-1982 i 1991-2006), Związku Literatów Polskich (1959 – 1983), Polskiego PEN-Clubu (1971-2006) i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989-2006).

Odznaczony m.in.: Orderem Gwiazdy Rumunii (1947), Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1961). Otrzymał wiele wyróżnień za swoją twórczość, m.in.: prywatną nagrodę Edmunda J. Osmańczyka Osman (za Zwierciadło bogini, 1962), Nagrodę Polskiego Klubu Publicystów Międzynarodowych SDP (za Klejnot korony, 1963), wyróżnienie Książka Miesiąca w plebiscycie Kuriera Polskiego (za Księżyc nad Tahiti, 1963), nagrodę redakcji „Nowych Książek” – Książka Roku 1973 (za Westchnienie za Lapu-Lapu, 1973), Wyróżnienie Doroczne Funduszu Literatury – Ministerstwo Kultury i Sztuki (za Ani diabeł, ani głębina: Dzieje odkryć Australii, opowiedziane ludziom, którym się bardzo spieszy, 1988).

Otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Springfield w amerykańskim stanie Illinois (1965).

Twórczość:

  • Ośmiornica. Historia jednego koncernu (Książka i Wiedza 1952)
  • Przeważnie o ludziach (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1953)
  • Na południe od Babiej Góry (Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1954)
  • Śladami brudnej sprawy (Książka i Wiedza 1954)
  • Cichy front (Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1955, 1956)
  • Czy Stanisław Talarek musiał umrzeć? (wespół z Mirosławem Azembskim; Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, Wyd. Kraj 1955)
  • Dokąd oczy poniosą… (Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 1959)
  • Żywe srebro (wespół z Henrykiem Kawką; Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959, 1963)
  • Zwierciadło bogini. Reporter w kraju tranzystorów i gejsz (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1961, 1962, 1964)
  • Klejnot Korony. Reporter w Hongkongu w godzinie zarazy (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1963; Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskcih 1963)
  • Księżyc nad Tahiti… Reporter na wyspach mórz południowych (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1963; „Książka Miesiąca” w plebiscycie Kuriera Polskiego 1963)
  • Basia nad biegunem (Biuro Wydawnicze „Ruch” 1964)
  • Dalej niż daleko. Reporter na Nowej Zelandii, Nowej Gwinei, w Malazji i Kambodży o dolach i niedolach, radościach i smutkach lądów i ludów oglądanych dalej niż daleko (Spółdzielnia
  • Wydawnicza „Czytelnik” 1964)
  • Ocean nie bardzo Spokojny (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1967)
  • Poczta do Nigdy-Nigdy. Reporter w kraju koala i białego człowieka (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1968, 1970, 1972, 1978; 1989, ISBN 83-07-01810-2, seria: „Z żaglem”)
  • Z zapartym tchem (Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1969, seria: „Łowcy sensacji”)
  • Upał i gorączka. Reporter wędruje szlakiem cierpienia (Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1970, 1973, seria „Naokoło świata”; Muza S.A. 1996, seria „Dookoła świata”)
  • Westchnienie za Lapu-Lapu. Reporter na najdalszym Dalekim Wschodzie (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1973, 1976; Nagroda „Nowych Książek” – „Książka Roku 1973”)
  • Min-Min. Mała opowieść o wielkim lądzie (Krajowa Agencja Wydawnicza 1977)
  • Walizka z przygodami. Reporter tu, reporter tam (Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1977; seria „Naokoło świata” )
  • Lądy i ludy (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1979; seria: „Biblioteka Literatury Faktu”)
  • Buntownicy Mórz Południowych (Nasza Księgarnia 1980, 1986; ISBN 83-10-07587-1)
  • Ląd, który przestał być plotką (Państwowy Instytut Wydawniczy 1983; ISBN 83-06-00731-X)
  • Ani diabeł, ani głębina: Dzieje odkryć Australii, opowiedziane ludziom, którym się bardzo spieszy (Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia” 1987; ISBN 83-10-08847-7; „Wyróżnienie
  • Doroczne Funduszu Literatury” Ministerstwa Kultury i Sztuki, Warszawa 1988)
  • Nieznana Australia: Rzeczywistość przekracza fantazję (książka nie wydana (maszynopis); Archiwum Książek i Dokumentów Lucjana Wolanowskiego, Brwinów)

Przekłady:

  • Ewen Montagu, Człowiek, którego nie było [Wspomnienie z wojny 1939-1945] (Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958)
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com