Mariusz Jerzy Olbromski urodził się w 1955 r. Lubaczowie. Studiował w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i w Uniwersytecie Wrocławskim, ukończył filologię klasyczną i polską. Poeta, prozaik, muzealnik, działacz kultury, redaktor, edytor. Członek OW Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, laureat konkursów literackich, m.in. Ogólnopolskiego Konkursu „U Progu Kresów”. Debiutował w latach 80. w „Młodzieży Katolickiej”, wydawanej w Warszawie poza zasięgiem cenzury. W okresie PRL-u związany z opozycją polityczną. W latach 1987-1997 prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Lubaczowie; współorganizator m.in. Tygodni Kultury Chrześcijańskiej o tematyce lwowskiej, kresowej i niepodległościowej. Przewodniczący Komitetu Obywatelskiego NSZZ „Solidarność” Ziemi Lubaczowskiej w czasie wyborów czerwcowych w 1989 r. Jego twórczość literacka, choć na wskroś współczesna, jest głęboko zakorzeniona w tradycji romantycznej, jak i okresu dwudziestolecia międzywojennego. Tematycznie obejmuje głównie zagadnienia pogranicza polsko-ukraińskiego, ochrony dziedzictwa kulturowego, trudnych relacji historycznych, sięga do podań i ludowych źródeł. Stąd nazywany jest on niekiedy przez krytykę „poetą pamięci kultury”. Pisarz łączy często pogłębioną refleksję na te tematy z konkretną działalnością kulturotwórczą, według bliskiej romantykom zasady spójności słowa i czynu. Poecie bliska jest refleksja metafizyczna i religijna, co znalazło najpełniejsze odzwierciedlenie w książce „Dwa skrzydła nadziei”, poświęconej głównie wizycie Jana Pawła II w Lubaczowie i na Ukrainie. Jest orędownikiem budowania porozumienia między środowiskami intelektualnymi polskimi i ukraińskimi, a zarazem ochrony polskiego dziedzictwa na terenie Ukrainy. Publikował m. in. w: „Akcencie”, „Arce”, „Arcanach”, „Frazie”, „Kontekstach”, „Podglądzie” „Toposie”, „Twórczości”, londyńskim „Pamiętniku Literackim”, paryskim „Re-cogito”, w „Roczniku Lwowskim”, „Kurierze Galicyjskim”, i in. Na kanwie jego książki Dwa skrzydła nadziei powstało oratorium Polskie Kresy (muzyka: Wincenty z Krakowa [Schmidt]). Jego utwory były emitowane w I i II Programie PR, rozgłośniach lokalnych oraz w Radiu Lwów. Na jego fascynacje wskazuje też praca zawodowa: kustosz w Muzeum Kresów w Lubaczowie, dyrektor Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki w Urzędzie Wojewódzkim w Przemyślu, dyrektor Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu (doprowadził do wybudowania nowego gmachu muzeum i utworzenia oddziałów: Muzeum Miasta Przemyśla oraz Muzeum Dzwonów i Fajek), dyrektor Muzeum im. A. i J. Iwaszkiewiczów w Stawisku, doradca Marszałków Sejmu RP i analityk Sejmu RP w dziedzinie kultury i ochrony zabytków. Inicjator i współorganizator: Festiwali Kultury Polskiej we Lwowie (cztery edycje), Dni Franciszka Karpińskiego w Kołomyi oraz Iwanofrankiwsku (Stanisławowie), Konkursów Literackich dla Polaków na Ukrainie im. Kazimierza Wierzyńskiego (siedem edycji), Dni Zbigniewa Herberta we Lwowie, Dialogu Dwóch Kultur (dwadzieścia dwie edycje). Redaktor i publicysta: „Dialogu Dwóch Kultur”, „Gazety Lwowskiej”, „Lwowskich Spotkań”, „Rocznika Lwowskiego”, współpracownik i publicysta „Nowego Kuriera Galicyjskiego”. Uczestniczył w pracach nad utworzeniem Muzeum Juliusza Słowackiego w Krzemieńcu, Muzeum Aleksandra Fredry w Rudkach oraz Józefa Conrada‐Korzeniowskiego w Berdyczowie, inicjator utworzenia Muzeum Mikołaja Reja w Żurawnie nad Dniestrem.
Jego utwory znalazły się w wielu antologiach, m.in. „Moje serce zostało we Lwowie”, „Duch tchnie, kędy chce”, „Szwajcaria w poezji polskiej” i in.
Twórczość jego zainteresowała wielu znawców i badaczy literatury. Pisali o niej m. in: Oskar Stanisław Czarnik, Krzysztof Dybciak, Henryk Duda, Grażyna Halkiewicz-Sojak, Wojciech Kudyba, Jacek Łukasiewicz, Marian Maciejewski, Jerzy Masłoń, Janusz Odrowąż-Pieniążek, Małgorzata Peroń, Jan Wolski, Jolanta Załęczny.
OPUBLIKOWANE KSIĄŻKI:
- Dwie podróże, Wydawnictwo „Gdzie Indziej” Tadeusza Nuckowskiego, Przemyśl 1992.
- Niepojęte, niewysłowione, Wydawnictwo Stowarzyszenia Pisarzy Polskich „Latona”, Warszawa 1994.
- W poszukiwaniu zagubionych miejsc, Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Przemyśl 2002.
- Śladami słów skrzydlatych. Pomniki pisarzy i poetów polskich na Kresach Południowych dawnej Rzeczypospolitej, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, Przemyśl 2005 (wydanie 1).
- Poemat jednej nocy, Wydawnictwo „Biblioteka Kresów Południowo-Wschodnich”, Przemyśl 2004.
- Lato w Krzemieńcu. Legendy znad Ikwy, Wydawnictwo Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa 2009.
- Róża i kamień. Podróże na Kresy, Wydawnictwo „Farta”, Londyn – Przemyśl – Rzeszów 2012
- Śladami słów skrzydlatych. Pomniki pisarzy i poetów polskich na Kresach Południowych dawnej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo „Farta”, Rzeszów 2014 (wydanie 2).
- Dwa skrzydła nadziei, Oficyna Poligraficzno-Wydawnicza „Adam”, Warszawa 2014.
- Józef Conrad-Korzeniowski. Marynarz z Kresów, (współautorzy: Dorota Janiszewska-Jakubiak, Jan Wolski), Biblioteka „Frazy”, Rzeszów 2018.
- Wieża czasu, Wydawnictwo Domu Miedziorytnika, Wrocław 2018.
- Powroty do Krzemieńca, Biblioteka „Frazy”, Rzeszów 2019.
- Na wysokim brzegu, Wydawnictwo Editions Spotkania, Warszawa 2020.
- Na szlaku dialogu, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Oddział Warszawa, Warszawa 2020.
- Kresowa bałagułka (wywiady Anny Gordijewskiej), Biblioteka Kuriera Galicyjskiego, Lwów 2020.
- Cień Norwida, Oficyna Poligraficzno–Wydawnicza „ Adam”, Warszawa 2021.
- Lwów Stanisława Lema, (tekst, fot. Anna Gordijewska), Biblioteka Kuriera Galicyjskiego, Lwów 2022.
ODZNACZENIA
Pisarz został uhonorowany kilkunastoma odznaczeniami, m.in.:
– Srebrnym medalem Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”
– Krzyżem Oficerskim „Semper Fidelisʺ
– Węgierskim Krzyżem Oficerskim I Klasy
– Złotym medalem Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej
– Złotą odznaką Za Zasługi dla Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej
– Medalem Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Kresów Wschodnich
– Medalem Niepodległości.