Stowarzyszenie Pisarzy Polskich

Oddział Warszawa
image
image
Michał JAGIEŁŁO

 

(ur. 23 sierpnia 1941 w Janikowicach – zm. 1 lutego 2016 w Zakopanem)

Urodzony w rodzinie chłopskiej we wsi Janikowice na północny-wschód od Krakowa (obecnie gmina Słomniki). Szkoła podstawowa w Zielenicach (1948-1955), Liceum Ogólnokształcące w Proszowicach (1955-1959), a następnie polonistyka w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1959-1964). Z wykształcenia historyk literatury polskiej (dyplom magisterski za pracę Tatrzańska literatura turystyczna XIX wieku, 1964). Turysta górski, taternik i alpinista, przewodnik i ratownik górski: były naczelnik Grupy Tatrzańskiej GOPR (1972-1974). Autor wielu artykułów w prasie, opracowań popularnonaukowych, prozaik i poeta.
W latach 1964-1974 mieszkał w Zakopanem, gdzie poza Pogotowiem Górskim pracował krótko w PLSP im. A. Kenara i Bibliotece Muzeum Tatrzańskiego. Debiutował w latach 1965-1966 („Taterniczek”, „Taternik” , „Wierchy”). Od 1975 r. mieszka w Warszawie. Pracował w dziale reklamy PIW, w Redakcji Filmowej TVP, kierował też Studiem Faktu i Sensacji Telewizji Polskiej (1978-1980). Pisywał m.in. w „Gazecie Krakowskiej”, „Kulturze”, „Literaturze”, „Nowym Wyrazie”, „Nowych Książkach”, „Polityce”. Od 1966 r. należał do PZPR. Przez rok (13 XII 1980 – 13 XII 1981) zastępca kierownika Wydziału Kultury KC PZPR. Po ogłoszeniu stanu wojennego wystąpił z partii. Dość krótko był zatrudniony w Instytucie Kultury Ministerstwa Kultury i Sztuki. Współpracował z drugoobiegowym Kwartalnikiem Politycznym „Krytyka”. W latach 1985-1989 członek redakcji miesięcznika „Przegląd Powszechny” wydawanego przez warszawskich jezuitów. Dorabiał na „robotach wysokościowych”, czyli uszczelnianiem budynków z „wielkiej płyty”, malowaniem farbą ochronną linii wysokiego napięcia, łataniem stromych dachów, konserwacją betonowych filarów nowobudowanego kościoła jezuitów w Warszawie a także przymocowywaniem odklejających się kamiennych płyt okrywających kamienice w Śródmieściu stolicy.
Po zmianie ustroju na wniosek nowej minister kultury i sztuki Izabeli Cywińskiej z dniem 1 listopada 1989 r. premier Tadeusz Mazowiecki mianował go podsekretarzem stanu (wiceministrem) w tymże resorcie i funkcję tę pełnił w kilku kolejnych rządach do października 1997 r. Po wygranym konkursie od czerwca 1998 do czerwca 2006 r. kierował Biblioteką Narodową w Warszawie, gdzie zainicjował cykl wystaw Nasi sąsiedzi – nowe spojrzenie oraz Salon Pisarzy i Salon Wydawców. Przewodniczył Krajowej Radzie Bibliotecznej i blisko współpracował z siecią bibliotek samorządowych. Zainteresowany wielokulturowością dawnej i obecnej Polski, mniejszościami narodowymi w kraju oraz współpracą kulturalną szczególnie z Białorusią, Litwą, Słowacją i Ukrainą, czemu dawał wyraz jako wiceminister, dyrektor BN, publicysta i pisarz. Przez kilkanaście lat prowadził ćwiczenia z przedmiotu Mniejszości narodowe w Polsce w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracował także przez czas jakiś z Collegium Civitas w Warszawie.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, litewskim orderem Księcia Giedymina IV stopnia, ukraińskim krzyżem „Za zasługi” III stopnia i „Złotą Plakietką” MSZ Słowacji oraz orderem Św. Marii Magdaleny przyznanym przez Autokefaliczną Polską Cerkiew Prawosławną za opiekę nad zabytkami cerkiewnymi. Uhonorowany Nagrodą Jana Karskiego i Poli Nireńskiej za 2003 rok, przyznaną przez YIVO – Institute for Jewish Research. Członek stowarzyszenia przeciw antysemityzmowi i ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita. Członek rady programowej Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” (Lublin) i rady programowej miesięcznika „Odra” (Wrocław). Przez społeczność ratowników górskich obdarzony tytułem Honorowego Członka TOPR.

Publikacje historyczno-literackie, z zakresu historii idei oraz antropologii kulturowej:

  • Wojciech Brzega, Żywot górala poczciwego (Wspomnienia i gawędy). Wybór, opracowanie i komentarze Anna Micińska i Michał Jagiełło (1969).
  • Sygnały z gór. Z dziejów minionych sześćdziesięciu lat działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego PTTK – współautor Michał Jagiełło (1973).
  • Tatry w poezji i sztuce polskiej. Wybór wierszy, komentarze i wstęp pt. Tatry i poeci – Michał Jagiełło; esej pt. Tatry i malarze – Jacek Woźniakowski (1975).
  • Listy o stylu zakopiańskim 1892-1912. Wokół Stanisława Witkiewicza. Wstęp, komentarze, opracowanie – Michał Jagiełło (1979).
  • „Tygodnik Powszechny” i komunizm 1945-1953 (1988, II obieg).
  • Trwałość i zmiana. Szkice o „Przeglądzie Powszechnym” 1984-1918 (1993).
  • Partnerstwo dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych (1995, wyd. 2 uzup. 2000).
  • Próba rozmowy. Szkice o katolicyzmie odrodzeniowym i „Tygodniku Powszechnym” 1945-1953, t. 1-2 (2001).
  • Gałązka kosodrzewiny. Najdawniejsze wypadki tatrzańskie w piśmiennictwie polskim (2000; wyd. 3 poszerzone 2001).
  • Zbójnicka sonata. Zbójnictwo tatrzańskie w piśmiennictwie polskim XIX i początku XX wieku (2003; wyd. 3 uzup. 2006).
  • Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowaków w piśmiennictwie polskim, t. 1-2 (2005).
  • Tatry i poeci. Antologia wierszy. Wybór, opracowanie, komentarze i wstęp pt. Poeci i Tatry – Michał Jagiełło (2007).
  • Narody i narodowości. Przewodnik po lekturach (2010), Razem czy osobno. Przewodnik po lekturach (2011).
  • Slovaci poľskými očami. Obraz Slovákov v poľskom pisomnictve, preklad Tomasz Trancygier, I-II diel (2014). Tu także: Antoni Nowak, Slovo Vydavateľa; Tomasz Trancygier, Predslov prekladateľa – I. diel, s. 7-8, 9-10; Michał Jagiełło, Post scriptum – II. diel, s. 377-386.
  • Wojciech Brzega, Żywot górala poczciwego. Spojrzenie po latach. Opracowali Michał Jagiełło i Anna Micińska, Wydawnictwo Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane 2014. [Zawartość: Od Wydawcy – Zbigniew Ładygin; teksty W. Brzegi (Wstęp do zapisków; Zapiski, notatki, wspomnienia; Z ostatnich zapisków; Gawędy, O człowieku „dobrym jak woda”); Komentarze. Przypisy – M. Jagiełło i A. Micińska; Helena Pitoń, Wojciech Brzega w fotografiach i dokumentach; esej Dłutem i piórem. O Wojciechu Brzedze (1872-1941 – M. Jagiełło; Teksty Wojciecha
  • Brzegi (w porządku chronologicznym – M. Jagiełło; H. Pitoń, Wojciecha Brzegi dzieła wybrane; Skorowidz nazwisk Wiesław A. Wójcik].
  • Zbójnicka sonata. Zbójnictwo tatrzańskie w piśmiennictwie polskim XIX i początku XX wieku, wyd. 4 przeredagowane i uzupełnione [elektroniczne], Biblioteka Narodowa [Biblioteka POLONA], Warszawa 2015.

Proza:

  • Hotel klasy Lux (1978).
  • Obsesja (1978).
  • Każdy ratuje siebie (1979).
  • Świetlista obręcz (1979).
    Bez oddechu (1981).
  • Studnia (1985).
  • Obsesja i inne góry (1994).
  • Trójkątna turnia (1996).
  • Za granią grań (1998).
  • Jawnie i skrycie (2000).

Poezja:

  • Goryczka, słodyczka, czas Opowieści (2007).
  • Sosna i pies. Poemat z zagrody (2008).
  • Ciało i pamięć (2010).
  • Tatry. Koncert na dwóch – poezja M. Jagiełło, zdjęcia Krzysztof Wojnarowski (2012).
  • Zszywanie – w ucieczce (2014).

Literatura faktu:

  • Wołanie w górach (1979; wyd. 8 uzupełnione 2012).

Inne:

  • II nagroda im. Aleksandra Kowalskiego „Olka” (1978) za powieść Hotel klasy lux.
  • Scenariusz filmu fabularnego Hotel klasy Lux według własnej powieści – reżyseria Ryszard Ber (1979).
  • Opieka literacka nad serialem TVP Przyjaciele – scenariusz Grażyna i Aleksander Minkowscy, reżyseria Andrzej Kostenko (1979-1980). Udział w jednym z odcinków.
  • Scenariusz filmu dokumentalnego, narracja i udział: O każdej porze – reż. Andrzej Kostenko (1999).
  • Nagroda Literacka im. Władysława Krygowskiego za rok 2000.
  • Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej za książkę lutego 2007: Goryczka, słodyczka, czas Opowieści .
  • Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej za książkę marca 2014: Zszywanie – w ucieczce.
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com