Stowarzyszenie Pisarzy Polskich kontynuuje tradycję dawnego, założonego w 1920 roku Związku Zawodowego Literatów Polskich. Ta pierwsza organizacja polskich ludzi pióra, reaktywowana po wojennej przerwie w 1945 roku, przetrwała w pierwotnej formie do roku 1949, kiedy została pozbawiona syndykalnego charakteru i podporządkowana Ministerstwu Kultury w wyniku scentralizowania przez partię-państwo władzy nad wszystkimi dziedzinami życia. Przyjęta wówczas urzędowa doktryna tak zwanego realizmu socjalistycznego w sztuce miała zarazem podporządkować kontroli także samą twórczość jako proces duchowy. W połączeniu z arbitralną cenzurą (działającą bez żadnych podstaw prawnych) oraz z systemem uzależnień, presji i represji stwarzało to warunki trudne do zniesienia dla pisarzy i budziło coraz częstsze protesty na kolejnych zjazdach, w wystąpieniach publicznych, listach zbiorowych i manifestacjach środowiskowych. Coraz też częściej wielu pisarzy publikowało swoje utwory na Zachodzie (również pod pseudonimami), a od połowy lat siedemdziesiątych podejmowało współpracę z szybko rozwijającym się podziemnym „drugim obiegiem” wydawniczym.

Powstanie „Solidarności” i wywalczone przez nią w 1980 roku Porozumienia Społeczne przyniosły liberalizację także w sferze kultury. Na walnym zjeździe Związku Literatów Polskich w grudniu 1980 roku wybrano całkowicie niezależny Zarząd Główny.

Ogłoszenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku gwałtownie przerwało tę tendencję. Związek Literatów Polskich, jak i wszystkie inne stowarzyszenia kulturalne, został zawieszony, a wielu pisarzy internowano lub aresztowano. Pozostawieni na wolności członkowie Zarządu Głównego, organizując pomoc uwięzionym kolegom i ich rodzinom, podjęli jednocześnie próbę ocalenia samego Związku przez negocjacje z władzami w sprawie jego reaktywowania. Strona partyjno-rządowa domagała się ustąpienia dotychczasowych władz Związku, wydania publicznej deklaracji lojalności, wydalenia ze Związku pisarzy publikujących za granicą lub w „drugim obiegu”. Żądaniom tym towarzyszyła brutalna kampania oszczerstw i nacisków. Konflikt wykraczał daleko poza sprawy zawodowe i był w istocie fragmentem walki o prawa obywatelskie i demokrację, o wolność i godność ludzką.

Wobec oczywistego absurdu, którego Związek nie mógł nie odrzucić, strona partyjno-rządowa odstąpiła w ogóle od negocjacji, sięgając po środek ostateczny: jesienią 1983 roku w trybie administracyjnym Związek Literatów Polskich został rozwiązany, a na jego miejsce pod tą samą nazwą powołano nowy, który bezprawnie przejął wszystkie agendy, cały majątek i formalną rolę wcześniejszego (tego negocjującego). Do tak podmienionej organizacji (niby tej samej, przez zawłaszczenie nazwy) mimo wszelkich zagrożeń przystąpiła tylko mniejszość dawnych członków; przeważająca większość wytrwała w niezależności, chociaż przez całe lata była pozbawiona przysługujących jej dóbr, własnej organizacji zwodowej, użytkowanych wcześniej budynków i pomieszczeń, zabezpieczeń oraz urządzeń, a indywidualnie – nawet środków do życia.

Wielkie historyczne przesilenie przyniósł dopiero rok 1989.

W dniu 14 stycznia tegoż roku, jeszcze przed rozmowami Okrągłego Stołu, odbyło się ogólnokrajowe zebranie tej niezależnej (a ciągle pozbawionej praw) większości, na którym – pod zmienioną i odróżniającą się od istniejącego od 1983 roku Związku nazwą – powołano Stowarzyszenie Pisarzy Polskich.

Pierwszy (założycielski) zjazd Stowarzyszenia odbył się w Warszawie 31 maja 1989 roku. Delegaci demonstracyjnie wybrali Zarząd Główny w składzie niemal identycznym jak przed rozwiązaniem dawnego Związku Literatów Polskich.

Kolejny zjazd odbył się już w częściowo odzyskanej siedzibie byłego Związku, w Domu Literatury, 9 i 10 czerwca 1990 roku. Skład Zarządu Głównego został znacznie odmłodzony. Przyjęto statut wolny od wszelkich politycznych serwitutów.

Jednym z najistotniejszych jego paragrafów jest udostępnianie członkostwa Stowarzyszenia Pisarzy Polskich również pisarzom zamieszkałym poza granicami kraju. Większość z nich zechciała skorzystać już z tej możliwości.

Historia zarządów OW SPP 

KADENCJA: 16.VI. 1996- 24.III. 1999

prezes Joanna Kulmowa – w połowie kadencji – 1 lipca 1998 zrezygnowała z powodów zdrowotnych, zastąpiła ją Wanda Chotomska, która była wiceprezeską.
Skład zarządu:
Camilla Mondral – wiceprezes
Wanda Chotomska – wiceprezes
Anna Nasiłowska – sekretarz
Barbara Grzegorzewska – skarbnik
Danuta Cirlić-Straszyńska – sprawy socjalne
Jerzy Górzański – komisja imprez
Tadeusz Olszański – komisja imprez
Marcin Wolski – komisja imprez
Członkowie zarządu:
Krzysztof Boczkowski
Irena Lewandowska

KADENCJA: 25.III.1999- 6.V.2002

Prezes Anna Janko
Skład zarządu:
Camilla Mondral – wiceprezes
Jacek Janczarski – wiceprezes
Barbara Tylicka – sekretarz
Krzysztof Boczkowski – skarbnik
Członkowie zarządu:
Marcin Wolski
Krzysztof Choiński
Maria Marjańska-Czernik
Krzysztof Lipka
Zofia Beszczyńska
Marta Tomaszewska
Krystyna Rodowska
Maciej Parowski
Stanisław Karaszewski

KADENCJA: 7.V.2002-19.V.2005

prezes Marcin Wolski
Skład zarządu:
Maria Marjańska-Czernik – wiceprezes
Anna Piwkowska – wiceprezes
Cezary Michalski – sekretarz
Dorota Cirlić-Mentzel – skarbnik
Barbara Grzegorzewska – komisja imprez
Adriana Szymańska – komisja imprez
Maciej Parowski – komisja imprez
Zofia Beszczyńska – sprawy socjalne
Członkowie zarządu:
Marek Ławrynowicz
Maciej Cisło

KADENCJA: 20.V.2005-4.IV.2008

prezes Leszek Szaruga
Skład zarządu:
Wacław Holewiński – wiceprezes
Grzegorz Łatuszyński – sekretarz
Dorota Mentzel – skarbnik
Zofia Beszczyńska – sprawy socjalne
Danuta Cirlić-Straszyńska – sprawy socjalne
Marta Tomaszewska – komisja imprez
Marek Ławrynowicz – komisja imprez
Członkowie zarządu:
Eugeniusz Kasjanowicz
Maria Jentys
Krystyna Rodowska

KADENCJA: 5.IV.2008-6.VI.2011

prezes Grzegorz Łatuszyński
Skład zarządu:
Jacek Moskwa – wiceprezes
Grzegorz Gortat – sekretarz
Dorota Mentzel – skarbnik
Małgorzata Strękowska-Zaremba – sprawy socjalne
Członkowie zarządu:
Dorota Suwalska
Piotr Müldner-Nieckowski
Eugeniusz Kasjanowicz
Rafał Wojasiński
Jan Kazimierz Siwek

KADENCJA: 7.VI.2011-21.XI.2014

prezes Jacek Moskwa
Skład zarządu:
Grzegorz Łatuszyński -wiceprezes
Piotr Müldner-Nieckowski – wiceprezes
Małgorzata Karolina Piekarska – skarbnik
Katarzyna Boruń-Jagodzińska – sekretarz, komisja socjalna
Agnieszka Syska – sekretarz pomocniczy
Małgorzata Strękowska-Zaremba – komisja socjalna
Członkowie zarządu – Eugeniusz Kasjanowicz
Zbigniew Taranienko
Jan Kazimierz Siwek
Barbara Stanisławczyk

KADENCJA: 21.XI.2014-18.XI.2017

prezes: Małgorzata Karolina PIEKARSKA
skład zarządu:
Maciej PAROWSKI – wiceprezes
Piotr MÜLDNER-NIECKOWSKI – wiceprezes
Eugeniusz KASJANOWICZ – sekretarz
Katarzyna BORUŃ-JAGODZIŃSKA  – sekretarz pomocniczy
Małgorzata STRĘKOWSKA-ZAREMBA – skarbnik
członkowie zarządu:
Grzegorz ŁATUSZYŃSKI
Dorota MENTZEL
Jacek MOSKWA
Zbigniew ZBIKOWSKI

SĄD KOLEŻEŃSKI:

Przewodniczący: Mirosław Mateusz WYRWICH
Danuta CIRLIĆ-STRASZYŃSKA

KOMISJA REWIZYJNA:

Przewodniczący: Gaja KOŁODZIEJ
Anna NASIŁOWSKA
Jan STRĘKOWSKI

Zarząd OW SPP 2017-2020 (kadencja trwała do listopada 2021, bo została przedłużona z powodu pandemii)

Małgorzata Karolina  Piekarska – prezes
Piotr Müldner-Nieckowski – wiceprezes 
Katarzyna Boruń-Jagodzińska – sekretarz
Małgorzata Strękowska-Zaremba – skarbnik

Członkowie:

Krzysztof Beśka 
Krzysztof Bielecki
Michał Dąbrowski 
Jacek Durski 
Manula Kalicka
Gabriela Kurylewicz 
Zbigniew Zbikowski 

Sąd koleżeński:

Zbigniew Taranienko – przewodniczący
Dorota Koman – zastępca przewodniczącego
Jolanta Cywińska – członek
Andrzej Titkow – członek
Wiesława Oramus – zastępca członka sądu
Grzegorz Walczak – zastępca członka sądu

Komisja rewizyjna:

Jan Strękowski – przewodniczący
Danuta Cirlic-Straszyńska – członek
Jan Krzysztof Piasecki – członek
Adam Kulik – zastępca członka komisji