(ur. 23 października 1927 w Radomiu, zm. 17 lipca 2009 w Oksfordzie) – filozof zajmujący się głównie historią filozofii, historią idei oraz filozofią religii, eseista, publicysta i prozaik. Kawaler Orderu Orła Białego. Ojciec Agnieszki Kołakowskiej.

Był synem Jerzego Juliana Kołakowskiego, działacza społecznego i oświatowego, publikującego pod pseudonimem Jerzy Karon.

Nagrody i wyróżnienia:

• Jurzykowski Prize (1969)
• Friedenpreis des Deutschen Buchhandels (1977)
• Prix Européen d’Essai (1981)
• Praemium Erasmianum (1983)
• MacArthur Fellowship (1983)
• Jefferson Award (1986)
• nagroda Polskiego Pen Club-u (1988)
• Ernst Bloch Preis (1991)
• Nagroda Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego (1991)
• Prix Tocqueville (1993)
• Premio Nonino (1997)
• Order Orła Białego (1997)
• nagroda biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych im. Johna Klugego (2003; nagrodą jest również milion dolarów)
• Medal świętego Jerzego (2006)
• Nagroda Jerozolimska (2007)
• liczne doktoraty honoris causa (m.in. Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Wrocławski)

Publikacje:

• Szkice o filozofii katolickiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1955.
• Wykłady o filozofii średniowiecznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956.
• Światopogląd i życie codzienne, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1957.
• Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone z lat 1955-1968, Zbigniew Mentzel (red.), Puls, Londyn 1989, wyd. II Londyn, 2002.
• Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
• Wybrane teksty z historii filozofii. Filozofia XVII wieku. Francja, Holandia, Niemcy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959 (antologia tekstów filozoficznych).
• Notatki o współczesnej kontrreformacji, Książka i Wiedza, Warszawa 1962.
• 13 bajek z Królestwa Lailonii, Czytelnik, Warszawa 1963.
• Klucz niebieski albo opowieści budujące z historii świętej zebrane, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964.
• Rozmowy z diabłem, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965.
• Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym siedemnastego wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965.
• Wybrane teksty z historii filozofii. Filozofia egzystencjalna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965 (antologia tekstów filozoficznych; z Krzysztofem Pomianem).
• Filozofia pozytywistyczna (od Hume’a do Koła Wiedeńskiego), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966.
• Kultura i fetysze, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
• Obecność mitu, Instytut Literacki, Paryż 1972.
• Husserl i poszukiwanie pewności, tłum. P. Marciszuk, Aletheia, Warszawa 1990.
• Główne nurty marksizmu. Powstanie – rozwój – rozkład, Instytut Literacki, Paryż 1976-1978.
• Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Aneks, Londyn 1982.
• Moje słuszne poglądy na wszystko, Znak, Kraków 1999.
• Religion. If there is no God…, Oxford University Press, New York 1982.
• Totalitarianism and the Virtue of the Lie, w: Irving Howe, 1984 Revisited. Totalitarianism in Our Century, Harper & Row, New York 1983.
• Jeśli Boga nie ma… O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, tłum. Tadeusz Baszniak, Maciej Panufnik, Aneks, Londyn 1987.
• Metaphysical Horror, Basil Blackwell, Oxford 1988.
• Horror metaphysicus, tłum. Maciej Panufnik, Res Publica, Warszawa 1990.
• Bóg nam nic nie jest dłużny. Krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, tłum. I. Kania, Kraków 1994.
• Bergson, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Mini wykłady o maxi sprawach, Znak, Kraków 2003 (trzy serie w jednym tomie). „O władzy”. „O podróżach”. 128 bardzo ładnych wierszy stworzonych przez 68 poetek i poetów polskich, Znak, Kraków 2003 (wybór dokonany przez Leszka Kołakowskiego), „Wyjaśnienie i usprawiedliwienie”.
• O co nas pytają wielcy filozofowie. Seria I, Znak, Kraków 2004.
• Wśród znajomych. O różnych ludziach mądrych, zacnych, interesujących i o tym, jak czasy swoje urabiali, Znak, Kraków 2004.ISBN 83-240-0500-5.
• Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, Znak, Kraków 2009.
• Sen, G+J RBA, National Geographic, fotografie Judyta Papp 2009.