Autor: Maria Jentys-Borelowska
Tytuł: Ogrody zamyśleń, marzeń i symboli. Rzecz o Janie Drzeżdżonie
Data i miejsce wydania: Gdańsk 2014
Wydawcy: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku. Fundacja Światło Literatury w Gdańsku
Wydanie: I
Premiera: 30 stycznia 2015
Format: 14,5 x 21 cm
Oprawa: miękka
ISBN: 978-83-933212-8-5
Projekt zrealizowany przy pomocy finansowej Województwa Pomorskiego

Jest to próba monografii o Janie Drzeżdżonie (16 V 1937, Domatowo-22 VIII 1992, Gdańsk), głośnym na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku pisarzu kaszubsko-polskim, a zarazem badaczu literatury polskich Kaszub, autorze tak ważnych i tak pięknych utworów literackich, jak Karamoro, Twarz Boga, Tajemnica bursztynowej szkatułki, Kraina Patalonków, Twarz Smętka, i tak cennych rozpraw naukowych, jak Piętno Smętka. Książka liczy 200 stron i składa się z dziesięciu rozdziałów, przedstawiających dramatyczne koleje losu Jana Drzeżdżona, jego roczny pobyt stypendialny w Ameryce Północnej, prozę i poezję polskojęzyczną, pisane po polsku powieści dla dzieci oraz baśnie, kaszubskojęzyczną twórczość poetycką i prozatorską, prace naukowo-badawcze i edytorskie, a także bezskuteczne wysiłki artysty, by… podbić świat. Cennym wyposażeniem monografii są bibliografia oraz indeksy tytułowy i osobowy, opracowane przez Leszka Rybickiego.

„Jan Drzeżdżon był od zarania niemalże swojej pisarskiej kariery przez część prominentnych krytyków wynoszony nad Jorge Borgesa i Maria Vargasa Llosę, przez innych natomiast lekceważony i odsądzany od czci i wiary. Biografia pióra Marii Jentys-Borelowskiej przynosi sugestywny obraz walki tego tak kontrowersyjnego twórcy o prawo zarówno do swojej artystycznej osobności, jak i do komunikowania się na własnych prawach z czytelnikiem. Wielki wizjoner, dosłownie oddał życie – zmarł przedwcześnie – konstruowaniu gigantycznego, oryginalnego i niezmiernie trudnego do ogarnięcia i intelektualnego rozpoznania zamysłu twórczego. Wyobraźnia autora Twarzy Boga bowiem, zakorzeniona w głębiach jego rodzimej kaszubskiej kultury, buduje światy, do których dostęp czytelnika jest skrajnie utrudniony. Subtelna i wnikliwa opowieść Marii Jentys-Borelowskiej przynosi klucz do labiryntów życia i twórczości Jana Drzeżdżona klucz, bez którego zarówno czytelnicy, jak też badacze dzieła tego pisarza nie będą mogli się obejść”.
Marian Pilot, pisarz

„Po przeczytaniu wydruku komputerowego tej rozprawy upewniam się, że oto powstała pierwsza w naszym piśmiennictwie monografia rozległej twórczości pisarza bez wątpienia zasługującego na trwałą pamięć w naszej kulturze. I od razu dopowiem, że monografia ta jest rzetelnym obrazem jego dokonań twórczych widzianych oczyma obserwatorki życzliwej mu i zafascynowanej jego twórczością, ale zarazem uważnej i dociekliwej. I spolegliwej. To znaczy takiej, na której można polegać. W tym wypadku spolegliwość to sumienne rozpoznawanie dzieł i lojalne wobec intencji pisarza docieranie do tego, co on chciał nam – czytelnikom – w tych dziełach powiedzieć. […]. Książka „Ogrody zamyśleń, marzeń i symboli” przekonuje czytelnika, że jest Drzeżdżon osobowością pisarską niezwykłą, bo w jego dorobku znajdują się dzieła znamienite, choć zdarzają się, jak w każdym dorobku obfitym, także i owoce niedopracowania. Autorka wykazuje, że są w tym dorobku ekspresje niezwykłej wyobraźni i świadectwa dramatycznych niepokojów egzystencjalnych, że jest wiele gorzkiej ironii i fantastyki, że są ‘złe pytania’ o historię i o egzystencję, że kłębią się ‘czucia’ dziwności i absurdalności świata, że słychać zdenerwowanie groteskowym nieładem rzeczywistości, że odzywają się daremne tęsknoty, bunty, echa klęsk i zdumienia bezsilnością i że z rzadka prześwitują tu chwile wytchnienia i nadziei. Na pewno nie jest to pisarstwo, do którego można przykładać miary realistycznego ‘odzwierciedlania rzeczywistości’ i które odwołuje się do czytelniczych kryteriów tzw. zdrowego rozsądku. Przy tym książka Marii Jentys-Borelowskiej, oprowadzająca nas po zawiłościach tego pisarstwa, nie oferuje jakichś zaskakujących metodologii lektury ani nie daje recept teoretycznych odbioru dzieł Drzeżdżona, sugeruje jedynie skupione towarzyszenie jego biografii i jego tekstom […]”.
Józef Bachórz, profesor Uniwersytetu Gdańskiego